Subiektywne podsumowanie wydawnicze 2018 roku

Opublikowano przez

Kontynuując doroczną tradycję przygotowaliśmy dla Was honbonowe podsumowanie rynku wydawniczego. Tegoroczne zestawienie, podobnie jak w poprzednich latach, powstało w oparciu o informacje i wpisy opublikowane na naszym facebookowym profilu, uzupełnione o tytuły zawarte w elektronicznych katalogach Biblioteki Narodowej, NUKAT, PBN (Polska Bibliografia Naukowa) oraz WorldCat.org.

 

ZESTAWIENIE OGÓLNE

W 2018 roku na księgarniane półki trafiło 97 nowych tytułów, z czego 22 również w wersji elektronicznej. W porównaniu do roku ubiegłego jest to wzrost o 5,43% w segmencie książek papierowych, co oznacza niewielką poprawę, biorąc pod uwagę, że w 2017 r. było to jedynie 3,37%. Chociaż od początku prowadzenia przez nas statystyk mamy do czynienia z ciągłą tendencją wzrostową, to od 2016 roku zauważalne jest osłabienie dynamiki przyrostu. Oznacza to, że rynek wydawnictw japonistycznych osiągnął pewien stabilny pułap. Podobna sytuacja dotyczy książek elektronicznych, które stanowiły 22,68% wszystkich wydanych tytułów, wobec 20,65% w 2017 roku. W tym wypadku wciąż prym wiodą duże wydawnictwa komercyjne, pozostawiając w tyle wydawnictwa akademickie i naukowe. Pomimo powiększającej się z roku na rok oferty audiobooków tytuły japonistyczne są w niej praktycznie nieobecne. Wprawdzie wydawnictwo Muza S.A. eksperymentowało w ten sposób z książkami Murakamiego, ale nawet tak popularny autor nie doczekał się wydania całej swej twórczości w formie słuchowiska.

Co roku regularnie przybywa elektronicznych wydań książek wydanych w latach wcześniejszych. W 2018 roku było to 9 tytułów, o jeden mniej niż w 2017 roku. Zaskakującym jest fakt, że już drugi rok z rzędu mamy do czynienia z sytuacją, gdy jedno wydawnictwo hurtowo uzupełnia swoją cyfrową ofertę. W 2017 roku na taki krok zdecydowało się Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, natomiast w 2018 roku podobnie postąpił Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata digitalizując swoje monografie, wśród których znalazło się aż sześć japonistycznych pozycji: Japonia w kulturze i sztuce polskiej końca XIX i początków XX wieku, Holendersko-japońskie związki kulturowe i inspiracje Japonią w sztuce holenderskiej XVII stulecia, Lis w kulturze Japonii, Kusama Yayoi czyli obsesja kropek, Ogrody w kulturze dawnej Japonii oraz Art of Japan Japanisms. Kolejne dwa tytuły wyszły pod szyldem Wydawnictwa Kirin, a mianowicie Jestem Kazu i Kochankowie dawnej Japonii. Dzięki wznowieniu przez Państwowy Instytut Wydawniczy Dziennika szalonego starca Tanizakiego Jun’ichrō również i ten tytuł doczekał się wersji cyfrowej.

Publikacje niszowe lub w ograniczonym nakładzie

W zestawieniu ogólnym uwzględniliśmy również 10 pozycji, które ze względu na ograniczoną dystrybucję umknęły naszej uwadze, ale zostały zarejestrowane w bazach bibliotecznych.

  • Sakralność gór jako elementu krajobrazu naturalnego w Japonii, Dawid Wesołowski (nakład własny);
  • The Japanese destroyer Fubuki, Carlo Cestra (Kagero);
  • The Japanese destroyer Shimakaze, Mariusz Motyka (Kagero);
  • The Japanese cruiser Maya, Waldemar Góralski (Kagero);
  • W judodze na rowerze: japońsko-koreańska przygoda na dwóch kółkach, Gorzelak Artur (nakład własny);
  • Opowieść o Bracie Zenonie, Irena Mamajek (Związek Kurpiów);
  • Buddyzm zen a recentywizm, Alfred Skorupka (Stapis);
  • Wpływ Jana Pawła II i polskich misjonarzy na odnowę misyjną Kościoła w Japonii, Mariusz Pasternak (Wydawnictwo Ojców Franciszkanów);
  • Świat Ajnów: od Bronisława Piłsudskiego do Shigeru Kayano (Muzeum Miejskie w Żorach);
  • Japanese anti-submarine aircraft in the Pacific War, Ryusuke Ishiguro, Tadeusz Januszewski (Stratus).

 

ZESTAWIENIE SZCZEGÓŁOWE

W 2018 roku ukazało się średnio 8,08 książki miesięcznie, w porównaniu do 7,66 książki w 2017 roku. Podobnie jak w latach poprzednich nie odnotowaliśmy żadnego „pustego” miesiąca i kolejny raz potwierdził się wydawniczy trend, w którym największa liczba tytułów trafia na rynek na przełomie I i II kwartału (marzec-kwiecień) oraz na początku IV kwartału (październik-listopad). Najmniejszy ruch obserwujemy natomiast w styczniu oraz podczas miesięcy wakacyjnych (lipiec-sierpień).  W najlepszym miesiącu (kwiecień) ukazało się aż 14 książek, co jest dotychczasowym rekordem. Słaby wynik na początku roku jest najprawdopodobniej spowodowany poprzedzającym go długim okresem świątecznym i związanymi z nim większymi wydatkami w innych kategoriach (np. żywność, elektronika) oraz faktem, że już pod koniec grudnia rozpoczynają się wyprzedaże i tzw. „wietrzenie magazynów”, więc wprowadzanie w tym momencie nowego produktu na rynek może okazać się mało opłacalne.

 

LIDERZY RYNKU

Niezmiennie od kilku lat pierwsze dwie lokaty na podium okupują wydawnictwa mangowe Kotori i Waneko okazjonalnie zmieniając się miejscami. Ich dobry wynik to pokłosie inwestowania w powieści ilustrowane (light novel), ale już w tym roku zauważalny jest nieznaczny spadek w ilości wydanych tomów – spadek o 2 sztuki u Kotori i o 1 sztukę w przypadku Waneko. Na ostatnim stopniu podium, z siedmioma tytułami, uplasowało się natomiast wydawnictwo Muza S.A., które w 2017 r. zajęło dopiero ósme miejsce w naszym rankingu. Wydawnictwo wywalczyło sobie awans wypuszczając na rynek liczne poradniki o stylu życia (ikigai, wabi sabi) oraz dwa tomy najnowszej powieści Murakamiego. Jest to też jedno z niewielu wydawnictw w  zestawieniu, które może pochwalić się wysokim współczynnikiem liczby wydań cyfrowych w stosunku do wydań papierowych.

Tuż za podium znalazło się Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego (awans o jedno miejsce), zaś na piątym miejscu ulokowało się Wydawnictwo Kirin (spadek o dwa miejsca). Swoją dotychczasową lokatę straciło również PWN (spadek o dwa miejsca), a wydawnictwo Japonica zostało zastąpione na siódmym miejscu przez wydawnictwo Prószyński i S-ka, które debiutuje w naszym rankingu.

 

KATEGORIE PUBLIKACJI

Od momentu wprowadzenia na polski rynek powieści ilustrowanych (light novel) stanowią one dominującą kategorię tematyczną wśród publikacji japonistycznych. Jednak w porównaniu do 2017 roku widoczny jest znaczący spadek w ilości wydanych tomów (-37,5%). Jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy są problemy licencyjne, na które uskarża się większość polskich wydawców. Powoduje to opóźnienia sięgające od kilku do kilkunastu miesięcy. Największe trudności w tym zakresie wykazuje wydawnictwo Studio JG, które pomimo zakontraktowanych dwóch serii nie wydało w ostatnim roku ani jednego tomu. Drugim czynnikiem może być faktyczna weryfikacja popytu na ten typ literatury, co przekłada się również na skromniejsze plany wydawnicze. Na chwilę obecną wydawnictwo Kotori zapowiedziało jedynie jeden tytuł (Sword Art Online  Progressive), będący kontynuacją już wydawanej serii. Natomiast J.P.Fantastica potwierdziła wydanie w 2019 r. kolejnych nowelek z uniwersum Naruto, jednak ostatni tytuł z tej serii czeka na premierę od listopada 2018 roku.

Co do pozostałych kategorii to wciąż popularne są komercyjne poradniki o filozofii życia w japońskim stylu – po ikigai i porządkowaniu wg Marie Kondo wydawcy sięgnęli po pojęcia takie, jak wabi sabi (dostrzeganie piękna w niedoskonałości) czy kintsugi (sklejanie życia po traumie). Niewielki wzrost widoczny jest również wśród japońskiej literatury pięknej. Czytelnicy po raz pierwszy mieli okazję zapoznać się z twórczością Duriana Sukegawy (Kwiat wiśni i czerwona fasola, WUJ), Keigo Higashino (Cuda za rogiem, Otwarte), Fuminoriego Nakamury (Dziecko z ziemi, Kwiaty Orientu), Hiro Arikawy (Kroniki kota podróżnika, Prószyński i S-ka) oraz Yūko Tsushimy (Jestem, tęsknię, mówię, PIW). Natomiast w przekładzie z języka angielskiego wydany został kryminał Hideo Yokoyamy (Sześć cztery, Wydawnictwo Literackie).

Pobierz zestawienie w formacie PDF: Subiektywne podsumowanie wydawnicze 2018